Zakładanie spółki przez cudzoziemców

Z roku na rok wzrasta liczba spółek zakładanych w Polsce przez cudzoziemców. Dziś przyjrzymy się tej kwestii i przybliżymy podstawowe regulacje prawne odnoszące się do podejmowania i wykonywania przez cudzoziemców działalności w formie polskich spółek prawa handlowego. W pierwszej kolejności zwrócimy uwagę na przepisy prawa odnoszące się do zakładania spółek przez osoby fizyczne (kwestie założycieli- zagranicznych osób prawnych pozostawiamy na odrębny wpis).

Cudzoziemcem jest każdy kto nie posiada obywatelstwa polskiego (zgodnie z definicją z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach). Osoba fizyczna nie posiadająca obywatelstwa polskiego jest również osobą zagraniczną w rozumieniu z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Samo założenie spółki przez taką osobę jaki i wykonywanie działalności w formie spółki przez taką osobę nie różni się w zasadzie od tego jak kwestie te wyglądają dla Polaków.

Jakie spółki mogą rejestrować cudzoziemcy w Polsce?

Co jednak jest istotne dla cudzoziemców to to, jakie w ogóle spółki mogą oni zakładać w Polsce i czy związane jest to z uzyskaniem określonego zezwolenia, a jeśli tak to jakiego i jak je uzyskać (zezwolenia na pobyt, zezwolenia na pracę etc).

Kwestie te regulowane są przez kilka aktów prawnych, w szczególności wskazane już ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach oraz z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Z punktu widzenia cudzoziemców podejmujących pracę w zarządach spółek znaczenie mają przepisy ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Istotne dla spółek zakładanych w Polsce przez cudzoziemców mają również przepisy ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (tej kwestii poświęcimy jednak odrębny wpis)

Swoboda przedsiębiorczości cudzoziemców w Polsce

Przede wszystkim wskazać należy, że osoby zagraniczne (a więc także cudzoziemcy) z państw członkowskich Unii Europejskiej, z państw członkowskich Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz osoby zagraniczne z państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, które mogą korzystać ze swobody przedsiębiorczości na podstawie umów zawartych przez te państwa z Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach, jak obywatele polscy.

Na takich samych zasadach mogą podejmować działalność gospodarczą cudzoziemcy, którzy posiadają:

• zezwolenie na pobyt stały;
• zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE;
• zezwolenie na pobyt czasowy w celu kształcenia się na studiach (stacjonarnych wyższych lub doktoranckich)
• zezwolenie na pobyt czasowy udzielone członkowi rodziny cudzoziemca w celu połączenia z rodziną (z pewnymi wyjątkami)
• zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE udzielone przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej i wykażą odpowiednie okoliczności (lub są ewentualnie towarzyszącymi im członkami rodziny takich osób)
• status uchodźcy;
• ochronę uzupełniającą;
• zgodę na pobyt ze względów humanitarnych lub na pobyt tolerowany;
• zezwolenie na pobyt czasowy i pozostają w związku małżeńskim, zawartym z obywatelem polskim zamieszkałym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania działalności gospodarczej, udzielone ze względu na kontynuowanie prowadzonej już działalności gospodarczej na podstawie wpisu do CEIDG,
• zezwolenie na pobyt czasowy udzielone przybywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub przebywającemu na tym terytorium w celu połączenia z rodziną członkowi rodziny niektórych osób, o których mowa powyżej

lub którzy

• korzystają w Polsce z ochrony czasowej;
• posiadają ważną Kartę Polaka.
• są członkami rodzin dołączającymi do obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym. państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, które mogą korzystać ze swobody przedsiębiorczości na podstawie umów zawartych przez te państwa z Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, lub przebywającymi z nimi.

Inni cudzoziemcy mają prawo do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej wyłącznie w formie spółki: komandytowej, komandytowo-akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjnej, a także do przystępowania do takich spółek oraz obejmowania bądź nabywania ich udziałów lub akcji, o ile umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej.

Czym innym jest jednak założenie spółki w Polsce (możliwe na powyżej wskazanych zasadach) a czym innym posiadanie prawa pobytu w Polsce ze względu na prowadzenie działalności w formie spółki jak również prawa do pracy w spółce (np. jako członek zarządu, którą to funkcję cudzoziemiec może pełnić lecz nie musi).

Rejestracja spółki a zezwolenie na pobyt czasowy

Założenie spółki w Polsce jest podstawą do uzyskania przez cudzoziemca zezwolenia na pobyt czasowy. Takie zezwolenie wydaje wojewoda na wniosek cudzoziemca na okres niezbędny do realizacji celu pobytu cudzoziemca na terytorium Polski powyżej 3 miesięcy do 3 lat, z możliwością ubiegania się o kolejne zezwolenia (szczegółowo procedurę z tym związaną regulują przepisy ustawy o cudzoziemcach, problematyce takiego zezwolenia również poświęcimy szczegółowo odrębny wpis).

Cudzoziemiec powinien w takim przypadku ubiegać się o:

• zezwolenie na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej, jeśli celem jego pobytu jest prowadzenie działalności gospodarczej na terytorium RP, w tym formie spółki lub wykonywanie pracy poprzez pełnienie funkcji w zarządzie spółki z.o.o. lub spółki akcyjnej, której akcje lub udziały cudzoziemiec posiada
• zezwolenie na pobyt czasowy i pracę jeśli celem pobytu jest wykonywanie pracy w zarządzie spółki z.o.o. albo spółki akcyjnej, której udziałów lub akcji nie posiada.

Wskazane zezwolenia mają charakter jednolity, co oznacza, że jeśli uzyskano zezwolenie na pobyt czasowy ze względu na pełnienie funkcji w zarządzie spółki to zezwolenie to (bez potrzeby uzyskiwania odrębnego zezwolenia na pracę) uprawnia do wykonywania pracy w charakterze członka zarządu. Wykonywane inne pracy w spółce wymaga jednak już odrębnego zezwolenia na pracę (lub uzyskania zezwolenia jednolitego na tą inną pracę).

Cudzoziemiec jako członek zarządu spółki

Na marginesie zwrócić należy uwagę, że jeśli cudzoziemiec nie uzyskał zezwolenia jednolitego uprawniającego do pracy w charakterze członka zarządu, a chciałby taką pracę wykonywać (np. gdy przebywa w Polsce na innej podstawie) konieczne może okazać się uzyskanie odrębnego zezwolenia na pracę. Zgodnie bowiem z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy zezwolenie na pracę jest wymagane, jeżeli cudzoziemiec w związku z pełnieniem funkcji w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców lub będącej spółką kapitałową w organizacji przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres przekraczający łącznie 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy. Od wyjątków od konieczności uzyskania takiego zezwolenia na pracę istnieją pewne wyjątki (np. pod pewnymi warunkami możliwa jest praca bez zezwolenia dla obywateli Republiki Armenii, Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Republiki Mołdawii, Federacji Rosyjskiej lub Ukrainy).

r.pr. Adam Klimczak